Jean-Luc Marion’da Negatif Kesinlikler

Selami Varlık

Selami Varlık



Fransızcadan çevrilen çalışmanın beş bölümü, 2001’den beri yazılmış farklı makalelerin gözden geçirilmiş ve zenginleştirilmiş versiyonlarından oluşur. Çağdaş fenomenolojin en önemli isimlerinden Jean-Luc Marion, daha önce veriliş ve doygun fenomenler hakkında vardığı sonuçları bu sefer “negatif kesinlik” kavramı açısından ele alır. İfadenin kendisi tamamen özgün olan giriş ve sonuçta yer alır. Kitabın temel gayesi kesinliğin mutlaka bir olumlamaya dayanmadığını ve bu nedenle olumsuz da olabileceğini göstermektir. Bunun için Marion, kesinlik ve nesnellik arasındaki denkliği sorgular. Konu, nesne olmayan ve dolayısıyla öznenin kontrolünün sınırlarını aşan –dinî olan veya olmayan– fenomenlerdir.

Dominique Janicaud gibi isimler tarafından teolojiye kaymakla suçlanan Marion izlediği yöntemin tamamen felsefî olduğunu vurgulayarak çalışmalarını daima felsefe tarihiyle meşrulaştırır. Marion bu kitapta eleştiri-öncesi dogmatizme ve irrasyonalizme düşmediğini göstermek için Descartes ve Kant sayesinde tespitlerini rasyonel zemine konumlandırarak söze başlar. Aklın yönetimi için 8. kuralda, insan, der Descartes, aklının sınırlarını aşan bir deneyimle karşı karşıya kaldığında, “kendini daha az bilgisiz görmeyecektir, çünkü bunu öğrenmiş olmak başka herhangi birşeyin bilgisinden daha önemsiz bir bilgi değildir.”1 Kant ise aklın sınırlarının belirlenmesinin nasıl a posteriori ve gözlem yoluyla değil de ancak a priori ve ilkelerle gerçekleştirilebileceğini gösterdiğinde aklın bilgisizliğinin bilgisinin gerçek bir bilim olduğu sonucuna varır. Ayrıca Marion, Kant’a göre negatif büyüklüklerin nesne oluşturmasalar da bilinebilir olduklarını hatırlatır. Böylece hem Descartes hem Kant negatif yargıların da kesinliğe yol açabileceklerini onaylamış olur.

Kitabın beş bölümü dört tür negatif kesinliği, yani fenomenalitenin nesneleştirilemeyen dört yönünü inceler: Kendilik, Tanrı, veriliş ve hadise. İlk bölümün gösterdiği gibi, bu fenomenlerin ilk formu insanın kendisidir. İnsan karşısındaki nesneyi tanıyabildiği gibi kendini asla tanıyamaz. 




Makalenin devamını okumak için Abone Olun