Teselli ve Hayıflanmanın Ötesinde Tarihsel İdrâk ve Tahkik

İbrahim Halil Üçer

İbrahim Halil Üçer



Şimdi, biraz önce ile biraz sonranın birleştiği yerde varlık kazanır ve kesintisiz bir akış içerisinde olmuş ile olacağı birleştirir. Dolayısıyla şimdi, olmuş olanın izlerini ve geleceğe doğru yönelen sürgünlerini taşıyan daimî bir imkân alanıdır. Geçmişin olup bitmiş, geçip gitmiş bir tarafı bulunduğu elbette inkâr edilemez, fakat bu tarafını aşacak bir şekilde geçmişin bugüne uzandığı ve buradaki eylemlerimizin istikâmetini tayin ederek yapısını belirlediği yönleri de bulunur. Geçmişin belki en çok dikkatimizi çeken, çekmesi gereken yönü de burasıdır, çünkü geçmiş, burada tarihe dönüşür. Geçmişte olan, işte bu yönüyle, geçmişte kalmaz ve bir kez olmuş olmanın beraberinde getirdiği yeniden olabilme imkânı, şimdiye intikal ederek gerçekleşecek eylemlerimiz için bir zemin rolü ifa eder. Yazı yazmayı hiç bilmeyen bir çocuğa nispetle, bir kez yazı yazmayı öğrenen ve bu eylemi bilfiil gerçekleştiren bir çocuğu tasavvur edelim; onun geçmişte bu eylemi bir kez gerçekleştirmiş olması, dilediği zaman bu eylemi yeniden gerçekleştirebilmesi için temel oluşturur. Şu an yazmıyor olsa bile, artık ona eylem iktidarı kazandıran bir melekeye, yani dilediği zaman kolayca yazabilme gücüne sahiptir. Bu güç, geçmişteki bir eylemle elde edilmiştir ancak geçmişte kalmayan bir yöne sahiptir; bir kez elde edildikten sonra kendi aktüalitesini meleke halinde şimdiye devreder ve ona yönelmediğimiz anlarda bile orada bir yerde her an aktüel hale gelmeye hazır bir şekilde korunur; şimdide saklı imkânları olduracak yeni aktüaliteler için zemin rolü ifa eder. Tıpkı bunun gibi, an içindeki eylemlerimiz, sadece hiç tecrübe edilmemiş saf imkânları keşfederek onları bilfiil hale getirme çabasını ifade etmez; bu çabayı mümkün kılacak şekilde önceki tecrübelerden elde ettiğimiz yeteneklerin kullanılmasını da içerir. Bu mânâsıyla tarih, olmuş bitmiş ve gelip geçmiş hadiseler yığınını aşacak şekilde bugüne intikal eden ve orada “kendisi sayesinde eylemde bulunma gücü elde ettiğimiz” bir melekeler, yetenekler toplamı olarak kendisini gösterir.




Makalenin devamını okumak için Abone Olun