Prens’den Seçmeler
Korkulmaktan çok sevilmek mi iyidir, yoksa sevilmekten çok korkulmak mı? Benim yanıtım bunların ikisinin de gerekli olduğudur; ama ikisini bağdaştırmak güç gözüktüğüne göre, birinden biri olmayacaksa sevilmekten çok korkulmak bence çok daha güvenlidir. Çünkü insanlar hakkında genelde şu söylenebilir: Nankör, değişken, içten pazarlıklı, korkak ve çıkarcıdırlar; onlara iyilik ettiğin sürece hepsi seninledir; yukarıda da dediğim […]
Yeni Siyasallıklar: “Post-Kemalizm” / “Teo-Kemalizm”
Günümüzde siyaset gündelik hayatın temel rükünleri arasında yer almakta artık eskisi kadar zorlanmıyor. Toplumsal gerçekliğin kendine özgü doğası ve akışı siyasal bakış açıları içinde ancak okunup tartışılabiliyor. Siyasetin belli başlı nüfuz alanlarının genişleme potansiyelinden farklı olarak bugün kendini dayatan yeni siyasallıklarla birlikte şekillenen birtakım kıymet ölçüleriyle karşı karşıyayız. Bir üst dile, derin ilgi ve tecessüse, […]
Hukuk
Eslâfın tarihi baştan başa mütâlaa olunsun. Umumen muâsırların haline bakılsın. Her zamanda her mekânda göreceğimiz şudur ki insan denilen muamma-yı ebedîyyü’l-işkâl şu kıta-ı hâkin her tarafına yayılmış. Bir köşesinde bir fert bin âdem öldürse muaf veya me’cûr tutulur. Bir diğer köşesinde bin âdem bir ineğin hayatına kast etse cümlesi birden mazhar-ı lânet oluyoruz. Yüz arşın […]
Tarihin ve Sosyolojinin Sınırlarında Cumhuriyet Halk Partisi’nin Açılımları
Cumhuriyet Halk Partisi hakkında konuşmak ya da yazı yazmak, bu partinin ömrü yüz yıla yaklaşan bir siyasî örgüt olduğunu göz önünde bulundurmayı gerektirir. İttihat ve Terakki Fırkası geleneği de göz önünde bulundurulduğunda CHP için büyük bir tarihî miras söz konusudur. Ömrü yüzyıla ulaşan, örgütlenme geleneği itibariyle yüz yılı da aşan bir siyasî partinin, tarihsel ve […]
T. Hobbes’tan C. Schmitt’e İktidarın Gerilimleri
Thomas Hobbes’un “Öğretiyorum ama boşuna” serzenişi birçok usta düşünürün kaygısını dile getiren bir ifadedir.1 Ancak felsefe tarihi, onun boşuna uğraşmadığının kanıtıdır. Modern ve çağdaş politik felsefe tartışmalarını Hobbes kavramsallaştırmaları olmaksızın takip etmek pek mümkün görünmüyor. Politik bir düşünür olarak Carl Schmitt, Hobbes’la arasındaki tüm kavramsal ayrışmalara karşın onun yapıtında kristalleşen önemli gerilimleri yetkinlikle fark eder. […]
Siyasal Düzenin Tabiatı: Antropolitik Bir Çözümleme
Giriş: Sorunsalın Tespiti Günümüzde “demokrasi”nin en iyi ve hatta yegâne iyi yönetişim biçimi olduğu ve ideal siyasal düzenin ancak demokratik ilke ve kurumlar üzerine inşa edilebileceği yönünde neredeyse evrensel bir mutabakatın varlığından söz edilebilir. 2000’li yılların başında kaleme aldığı bir çalışmasında, demokrasinin artık “siyasal meşruiyetin zorunlu bileşeni” haline geldiğini ve “demokratik ideaya bağlılığın” tüm dünyada […]
Misâl ile hikâye: İlm-i siyâseti fabllar üzerinden okumak Hümâyunnâme
Osmanlı dönemi Türk âlimi ve müderrisi Alâaddin Ali Çelebî (ö. 1543) tarafından Kânûnî Sultan Süleyman’a sunulan Hümâyunnâme adlı eser, içinde yaşadığı çağın sanat anlayışı çerçevesinde Kelime ve Dimne’nin, Vâiz-i Kâşifî (ö. 1505) tarafından Envâr-i Süheylî adlı Farsça tercümesinden beş yılda hazırlanan bir tür çeviri-telifidir. Ali Çelebî, eseri her açıdan yeniden üretmiş, nesir ve şiirlerle zenginleştirmiş; […]
Çağdaş Siyaset: Uluslar-üstü İktisadî İktidarın Küresel Artı-Değeri Tedbiri
Nasıl ki Tabiat’ta nihai amaç bir canlının, hatta bir nesnenin varlığını sürdürmesi, daha farklı bir deyişle varlığa tutunması ise, Hayat’ta da siyasetin nihai gayesi, ferd ve tür olarak insanı korumak ve varlığını sürdürmek şeklinde ifade edilebilir. Bu hem eman yani maddî/fizik güvenlik hem de iman yani manevî/metafizik güvenlik ile sağlanır. Mekân-zaman sahnesinde bu nihai amacı […]
Müslümanların İktidarla İmtihanı: Bir Muhasebe
Müslümanlar son iki yüzyıl içerisinde İslam tarihinde daha önce şahit olunmamış iki büyük travma yaşadı. Bunlardan ilki 19. yüzyıla aitti, ikincisi ise 20. yüzyıla. Her ikisi de Müslüman varoluşuyla ilgili önemli krizlere sebep olan bu travmalardan ilki bir şüphe krizi iken ikincisi siyaset kriziydi. Şüphe krizi etrafında Müslümanlar onları tarih sahnesinde var kılan teklifin İslamî […]
Fukahânın Siyaset Tasavvuru
Yaklaşık yüz yıldır özellikle İslamcı/muhafazakâr olarak nitelendirilebilecek aydınların birçoğu, İslam’ın bir siyasal model önerdiği –yanlış– kabulünden hareketle, bu modelin ne olduğu veya ne olmadığı üzerinde durdular. Aralarında mesela “demokrasi”yi İslam’a aykırı bulan ve hilafetin önerilmiş bir sistem olduğunu iddia edenler, hatta bunu bir inanç/itikat meselesi görenler bile oldu. Ülkemizde halen bu anlayışta olanların, az buçuk […]