Bilimin amaçlarından biri, doğada karşımıza çıkan olguları ya da fenomenleri açıklamaktır. Bilimsel açıklama, bir olay/fenomeni anlaşılır kılmak için bilimsel bir olguya ya da teoriye yapılan atıftır. Bilimsel açıklamanın ne olduğu bilim felsefesindeki en önemli tartışmalardan biridir. Kabaca bilimsel açıklama ile ilgili yaklaşımları üç başlıkta tasnif etmek mümkündür. Birinci yaklaşımlar grubu, bilimsel açıklamanın doğa yasaları veya teoriler aracılığı ile yapılması gerektiğini savunur. Yazımızda bu görüşleri anlamaya çalışacağız. İkinci yaklaşım, yasalardan ziyade açıklamayı nedensellikle yapmayı savunur. David Lewis ve Salmon’un savunduğu bu yaklaşıma göre bir olguyu açıklamak, o olgunun nedenini tespit etmekten ibarettir. Üçüncü yaklaşım, bilimsel açıklamanın pragmatist yaklaşımıdır. Bu görüş, Bas Van Fraasen tarafından savunulur. Bu yaklaşım, diğer görüşlerden farklı olarak bilimsel açıklamanın nesnel ve bağlamdan bağımsız olduğunu reddeder. Açıklama, bağlam tarafından belirlenen alternatifler içerisinden, neden o olgunun gerçekleşme olasılığının daha yüksek olduğunu belirleyen bilgidir. Bilim felsefecileri, bu üç farklı kategoriden hangisi ya da hangilerinin bilimsel açıklamayı oluşturduğunu anlamaya çalışırlar. Ancak fizik söz konusu olduğunda doğa yasalarına ve teorilere dayalı açıklamaların daha öne çıktığı rahatlıkla söylenebilir. Bu yazıda bu açıklama modellerine göz atacağız. Ancak bu modellere geçmeden önce yazımızda yasa derken ne kastettiğimizi tanımlamakta ve teorilerle farkını hatırlamakta fayda var.
