I.
Genel olarak partileşme (fırkalaşma) ve parti politikası Osmanlı İmparatorluğu’nun son dönemlerinde ortaya çıkan bir olgu olup, esasen “Bu devlet nasıl kurtarılabilir?” sorusuna aranan cevapla bağlantılı bir gelişmedir. Cumhuriyet dönemindeki partileşme ve parti politikaları ise tarihsel arka planından başka bir istikamette seyretmiştir. Cumhuriyet zikredilen sorunun cevabı olmakla beraber; böyle bir rejim içinde siyasî partilerin vücut bulması, “Batılılaşma” denilen, son tahlilde bir medeniyet değiştirme ameliyesi olan sürecin ürünüdür. “Yeni” bir medeniyet projesinde sosyal yapının farklılaşmasına, ayrışmasına paralel olarak, siyasî partiler çeşitli toplum kesimlerinin ve saniyen bir fikrî ayrışmanın yansıması şeklindeki zâtiyet (entity) konumu kazanmışlardır. Bu, “modernleşen” bir toplumun zaten sevk-i tabiîsi kabul edilen bir sonuçtu. Bununla beraber, modernleşme sürecinde ilerlendikçe sosyal farklılaşma ve iş bölümü “medeniyet değiştirme” projesinin hem “muvafıkı”, hem “muhalifi” olan odakları da ayrıştırdı. Fakat esas olarak beklenen gelişme, “yeni” medeniyet projesini onayan, dolayısıyla modernleşmenin mukadder eğilimi olan “muvafık” odakların, neticede “muhalif” olanları alt edeceği; dolayısıyla modernleşme süreci pekiştikçe, “karşıt” güçlerin etkisinin, hatta varlığının tarihsel olarak silineceği yönündeydi. Söz konusu “muhalif” odakların başında ise İslamî fikriyat ve bu fikriyatı kısmen veya bütünsel olarak mündemiç muhafazakâr partileşme hareketleri gelmekteydi.
Burada “Muhafazakâr” derken, gündelik dilde kelime “Tutucu” (koruyan) şeklinde karşılık bulsa da dinî yaşam tarzını ve tarihsel-sosyal geçmişi geleneğin temeli gören; kendi düşünce, sosyal, siyasal tutumlarının önemli bir unsuru sayan toplum kesimlerinin dayandığı fikriyatı kastediyorum. Bu tanım doğrultusunda muhafazakâr parti politikalarının dönüşüm sürecini 1970’de, Millî Nizâm Partisi’nin (MNP) kuruluşuyla başlatacağım