Yasayı İnsânî Kılan Şey Nedir?
Bu yazıda “Yasayı insânî kılan şey nedir?” sorusuna cevap arayacağım. Bu amaçla önce klasik İslam düşüncesinde yasa kavrayışına dâir kısa bir özet sunacağım. Ardından insan iradesiyle meydana gelen varlık alanında yasadan söz etmenin imkân ve şartlarına dâir bir değerlendirme yapacağım. Sünnet, şeriat, nomos ve töre gibi anlam ve îmâ farklılıklarını içeren kelimelerle ifade edilen yasa […]
Bir “Epistemik Şiddet” Olarak Yasa
Bir masa düşünelim; üzerinde bir satranç tahtası ile taşları bulunsun. İki kişi de oyun oynamak için yerlerini alsın. Bir komutla oynamaya başladıklarını varsaydığımız masadaki iki ustanın hamleleri takip edildiğinde taşları belirli bir kurallılık içinde hareket ettirdikleri görülür. Bu kurallar, iki ustanın birlikte oynadıkları satranç oyunun tekil yasaları olarak adlandırılabilir. Şimdi temsilimizi biraz genişletelim ve beş […]
Yasa mı? Kimin İçin? Neyi Berkitir Yasa?
İsmet Özel’in Bir Yusuf Masalı’ındaki Sebeb–i telif şiirinde yer alan ve yazının başlığına taşıdığımız mısrasını şunlar takip eder: İster gözünü oğuştur, istersen tetiği çek İdam mangasındasın içinde yasa varsa Girmem, girmedim mangalara Yer etmedi adalet duygusu İçimde benim Çünkü ben Ömrümce adle boyun eğdim. Şiirin yüksek perdeden, tiz bir şekilde vurguladığı bir şey […]
Fıkıh Usûlünün Çağdaş Anlamı Üzerine
Usûlü’l–fıkıh ya da Türkçede daha çok bilinen formuyla fıkıh usûlü, İslâmî bilginin son vahiyle yani Kur’ân–Sünnetle irtibatını teorik ve metodolojik açıdan ele alan bir ilimdir. İslam ilim tasnifinde bu ilmin konumu malum olsa da onun Modern Batı merkezci bilim anlayışının hâkim olduğu bir bağlamda ve bilimler tasnifinde neye karşılık geldiğine ilişkin farklı yorumlar ve değerlendirmeler […]
Günümüzde Müslümanların Nasıl Bir Usûle İhtiyacı Var?
Hakikat elimizin altında değil. Her şeyi zorlaştıran da bu, ilginç kılan da… İnsanlık hakikate sadık sözün peşinde bitmeyen, tükenmeyen bir arayışla mükellef. Birileri, iyi ki, uğraşıp didinip izlenebilecek yollar açıyorlar: 1. İnsan fikrinin işleyiş biçimini ele alan mantık usûlü bir yol. Bilinenden bilinmeyene geçiş için köprüler kuruyor. 2. Sözün hangi şartlarda içeriği bakımından doğru olduğunu […]