İnsan: Nerede Başlar ve Nerede Biter?
Emaneti göklere, yere ve dağlara teklif ettik onlar bu emaneti yüklenmek istemediler, ondan korktular da onu insan yüklendi. Şüphesiz ki insan çok zalim ve çok cahildir. Ahzâb Suresi, 72 İnsanın, insan olma vasfının ne zaman ve nerede başladığı sorusu felsefe, tıp, hukuk, etik gibi çeşitli ilim dallarında farklı cevaplar bulur. Hatta bu ilimlerin kendi […]
İnsan Üzerine
1.Karşı karşıya kaldığımız bütün sorular ve sorunlar insanla başlar, insanla devam eder ve insanda/la biter. Varlık ve oluş kadar bilgi ve değer de insanda ve insanla hakikatini bulur. İlim, sanat, siyaset, hukuk, ahlâk sadece insan eseri değildir; insanın temâyüz etmesinin yollarını temsil ederler. İnsan kendisini ilimde, siyasette, hukukta, ahlâkta sunar; hem kendisine hem de kendisini […]
Haz, İktidar ve Tüketim Kıskacında Modern İnsan
Düşünce tarihinin ana konularından biri insandır. Tüm bilim ve düşünce geleneklerinde ortak bir sorunlar öbeği olduğu hatta çeşitli yollardan birbiriyle irtibatlı olan muhtelif geleneklerde bir sorun sürekliliği bulunduğu görülmektedir. Bu bağlamda tüm geleneklerde (i) insanın yapısı yani ruh-beden ayrımı ve ilişkisi, (ii) insan idrâkinin mahiyeti ve sınırları, (iii) insan yetkinliğinin ne olduğu ve hangi şartlarda […]
Modern Seküler Hümanizm ve Yeni-Hümanizm Bağlamında İnsanın Konumu
En genel anlamıyla hümanizm, hakikatin bilinmesinde referans noktası olarak insan aklının merkeze alınmasıdır. Kökenleri itibariyle Antik döneme, Sofistlere kadar geri götürülebilen hümanizm, Protagoras’ın insanın “her şeyin, varolan şeylerin varolduklarının, varolmayan şeylerin varolmadıklarının ölçüsü” olduğu yönündeki ünlü sözü ile karakterize olunabilir. Hümanizme yönelik söz konusu arka plan dikkate alındığında, hümanizmin köken itibariyle de her türlü hakikat […]
Bana Benden Haber Ver.. Kend’öz Üzerine
İnsan hem tabiatta hem de hayatta yaşayan bir var-olan. Daha yalınlaştırırsak hem yeryüzünde hem de şehirde(toplumda). Bu iki yapıyı terkip ederek her insan kendi dünyasını kurar. Dünya, bu nedenle, katmanlı bir yapıdır. Bu yapı iç-içe geçmiş küreler gibi düşünülebilir. En dışta, sınırları müphem olsa da Evren var; dolayısıyla insan, en nihayetinde sıfır noktası büyük patlama […]
İnsânî Doğa, İnsânî Hayat
Yakından bakılan her şey hayret uyandırır. İnsan da böyledir. Bu hayrete kaynaklık eden şeylerden biri, onun aynı zamanda derinlik ihsas eden karmaşık terkibidir. Bu karmaşık ve çok katlı terkibin göze ilk çarpan katmanı, onun görünüşteki özellikleridir. İnsana baktığımızda onun düşünmeden duyumsamaya, hareketten büyümeye, hastalıktan sağlığa, sevinçten hüzne birçok özelliğe sahip olduğunu görebiliriz. Bu fiziksel ve […]
İnsanlık Halleri: Kamusal İnsanın Tarihsel Tecrübesine Dair Notlar
I Siyasal düşünce tarihini insan oğlunun bir arada yaşayabilme imkânına dair düşülmüş notlar olarak okuyabiliriz. Nasıl olacak da farklı ya da aynı kültürden, dilden, tavırdan, dinden vb. insanlar bir arada yaşayacak? Aynı coğrafyayı belirli organizasyonlar yapmak suretiyle kendisine vatan edinecek? Oradaki kıt kaynakların yönetimi, üretimi ve tüketimi noktasında bir sistem üretecek? Ne tür dayanışmalar gerçekleştirecek? […]
Üremeyi de Üretebilen İnsan
Cinsel üremenin başlangıcını dış ortama kaydıran ıvf’nin (halk arasındaki adıyla “tüp bebek”) ilk başarılı uygulaması 1978’te, şimdi 44 yaşında ve doğal yolla iki çocuğu olan Louise Brown’un doğumuyla gerçekleşir. Gebe kalamayan bir kadın ilk kez bir taşıyıcı anne yardımıyla 1985’te genetik yavrusuna kavuşur. 1996’da Dolly üreme amaçlı klonlama ile üretilir. İki kadının –birinin çekirdek diğerinin […]
Berzah Olarak İnsan, Berzah Olarak Sinema
Biz gerçekten insanı en güzel bir biçimde yarattık. Sonra onu, aşağıların en aşağısına indirdik.”1 İnsanın bütün macerası bir gerili ip2 üzerinde ayakta durmaya çalışmaktan ibaret. İpin bir ucu, kendisini en güzel şekilde yaratan Rabb’ine bakarken, diğer ucu, onu her türlü kire toza bulayan “çamura” bağlı. Bu büyük macerada insana düşen, ip üzerindeki konumunu, her […]
İnsan Hakikati Üzerinde Düşünmenin Anlamı Var Oluş, Bireysellik ve Süreklilik/Beka
“İnsanı filozoflar hayvan-ı nâtık diye isimlendirdiler. Her şey canlı ve nâtıktır. Halbuki insan kevn-i câmidir.” —İbnü’l-Arabî “Bir şeyin hakikati onun ilâhî bilgideki taayyünüdür.” —Sadreddin Konevî Giriş Yerine Bir hadis-i şerifte Hz. Peygamber’in[sav] “Allah’ım! Bana şeylerin hakikatini göster” diye dua ettiği rivayet edilir. “Seni hakkıyla bilemedik, ey Maruf” itirafı ise bilgide eksiklik ve acizliği nihai […]